Bộ phim “Hậu duệ mặt trời” phiên bản Việt dưới góc độ pháp lý

Tuy nhiên, sau khi bài viết của tác giả Minh Thanh được đăng tải về bộ phim này đã dấy lên những vấn đề còn bất cập trong việc dàn dựng bộ phim. Trong bài viết bày, mình chỉ đề cấp đến những vấn đề pháp lý liên quan đến bộ phim “Hậu duệ mặt trời”.

Thứ nhất, về vấn đề Sở hữu trí tuệ liên quan đến tấm “bản đồ tác chiến” tại tập 1 của bộ phim.

Bản đồ được sử dụng trong bộ phim

Theo như tác giả Minh Thanh thì tấm bản đồ này chính là tác phẩm của anh. Anh chia sẻ: “Cách đây hơn 4 năm, khi đang là học sinh phổ thông, tôi đã viết một bài báo về trận chiến đấu tái chiếm đảo Thổ Chu của Hải quân nhân dân Việt Nam năm 1975. Bài báo được đăng trên tờ Infonet dưới bút danh Thanh Hoa, cuối tháng 04/2014. Để minh họa cho bài báo ấy, tôi đã chụp lại bản đồ địa hình quần đảo trên Google Maps, rồi vẽ thêm các kí hiệu minh họa vị trí, binh lực, tàu thuyền… hai bên bằng phần mềm Paint mặc định trên hệ điều hành Windows… Thậm chí, những người làm phim còn bôi đen các chú thích của tôi trên ảnh…”

Căn cứ vào Khoản 1 Điều 6 Luật sở hữu trí tuệ thì “Quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký”. Như vậy, quyền tác giả được bảo hộ tự động mà không cần thủ tục đăng ký.

Căn cứ vào Khoản 5 và khoản 8 Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ thì hành vi sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả; sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác là hành vi xâm hại quyền tác giả.

Như vậy, nếu đúng theo lời của tác giả Minh Thanh nói thì những người làm bộ phim này đã xâm hại quyền tác giả của anh.

Thứ hai, về vấn đề liên quan đến Luật biển Việt Nam.

Căn cứ vào Khoản 2 Điều 12 Luật biển Việt Nam năm 2012 thì “Đối với tàu quân sự nước ngoài khi thực hiện quyền đi qua không gây hại trong lãnh hải Việt Nam, thông báo trước cho cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam.”

Tuy nhiên, ở tập 1, đội đặc nhiệm hải quân nước Đi-men tiến vào vùng lãnh hải của Việt Nam để giải cứu tàu bị cướp biển mà không hề xin phép, thậm chí còn đụng độ với lực lượng chấp pháp Việt Nam.

Như vậy, phân cảnh này trong bộ phim đã thực hiện sai theo quy định của pháp luật.

Thứ ba, về vấn đề liên quan đến Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.

Cảnh phim sử dụng vũ khí trái quy định

Căn cứ vào Khoản 1 Điều 12 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017 thì cá nhân nước ngoài được mang vũ khí vào lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong trường hợp (i) bảo vệ khách quốc tế là đối tượng cảnh vệ theo Luật Cảnh vệ, (ii) luyện tập thi đấu thể thao, triển lãm, trưng bày, làm đạo cụ biểu diễn, hoặc (iii) phải theo chương trình, kế hoạch của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Tuy nhiên, ở tập 10, việc các vệ sĩ của một tài phiệt nước ngoài mang vũ khí vào phòng bệnh trên đảo Hải Phong, thậm chí còn chĩa súng, dọa bắn các y bác sĩ và các quân nhân Việt Nam. Lại một lần nữa, bộ phim đã làm cho người xem hiểu sai về quy định của pháp luật.

Thứ tư, liên quan đến Luật Cảnh sát biển.

Phân cảnh tướng Hải quân chỉ huy đội Cảnh sát biển trong phim

Căn cứ vào Điều 3 Pháp lệnh Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam 2008, phạm vi hoạt động của Cảnh sát biển Việt Nam là trên vùng biển và thềm lục địa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Từ năm 2008, Cục Cảnh sát biển đã tách khỏi Quân chủng Hải quân để về trực thuộc Bộ Quốc phòng, và đến năm 2013 đã được nâng cấp thành Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển trực thuộc Chính phủ.

Do đó, việc để đội NH-1 lên bộ tác chiến trong rừng với biên phòng ở tập 3 và việc vẫn để nhân vật tướng Phan Minh mặc sắc phục hải quân để chỉ huy đội cảnh sát biển NH-1 là một điều sai phạm theo Luật pháp nước ta.

Thứ năm, liên quan đến Bộ Luật Tố tụng Hình sự 2015.

Căn cứ vào Điều 111 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015: Khi bắt người phạm tội quả tang phải “giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất. Các cơ quan này phải lập biên bản tiếp nhận và giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.”

Tuy nhiên, tại tập 8 của bộ phim: Sau khi các chiến sĩ đội NH-1 bắt được kẻ vận chuyển ma túy, một nhóm tội phạm giả danh bộ đội biên phòng lập tức xuất hiện, trình thẻ ngành và “áp giải tội phạm về đồn”.

Thứ sáu, liên quan đến kỹ thuật soạn thảo văn bản.

Quyết định điều động sai thể thức trong bộ phim

“Quyết định điều động” thượng sĩ Bảo Huy ở tập 8 được soạn không theo một thể thức pháp lý hay kĩ thuật soạn thảo nào, đầy rẫy những lỗi sai từ dòng quốc hiệu - tiêu ngữ đầu tiên, đến dòng chữ kí cuối cùng của “Đô đốc” Phan Minh.

Các bạn có thể tìm hiểu kỹ điều này qua Thông tư 01/2011/TT-BNV hướng dẫn thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản hành chính.

Trên đây là 06 vấn đề pháp lý liên quan đến bộ phim “Hậu duệ mặt trời” phiên bản Việt mà mình đúc kết được thông qua bài viết của tác giả Minh Thanh. Mời mọi người cùng cho ý kiến về vấn đề này nhé!